Τα φυσικά δολώματα & η χρήση τους

ΖΩΝΤΑΝΑ ΣΚΟΥΛΗΚΙΑ

ΜΑΝΑ:

Όσον αφορά το μέγεθός της, τη βρίσκουμε λίγο πιο μεγάλη από το άγριο, με μια μικρή αύξηση στο πάχος της. Επίσης αυξάνεται η ελκυστικότητά της, γιατί φωσφορίζει κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η συντήρηση και οι τρόποι δολώματος και ψαρέματος, δεν διαφέρουν από το άγριο. Η ποιοτική διαφορά της Μάνας, αναγκάζει τους ψαράδες να την προτιμούν για το πεταχτάρι και λιγότερο στην καθετή και το παραγάδι. Προσελκύει τσιπούρες, σαργούς, σκαθάρια, σπάρους και άλλα μικρά πετρόψαρα.

ΧΑΛΚΙΔΕΪΚΟ ή ΜΟΝΟΔΟΛΙ:

Ο μέσος όρος του μεγέθους του είναι στα επτά εκατοστά περίπου. Η συντήρησή του δεν διαφέρει από τη Μάνα και το Αγριο. Διαφέρει ο τρόπος που το περνάμε στο αγκίστρι. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα δολώματα που τα περνάμε κεντητά, το αγκίστρι διαπερνάει το χαλκιδέϊκο και δολώνεται ολόκληρο, εξού και το όνομά του (Μονοδόλι). Το προκλητικό άσπρο χρώμα του, η ικανότητά του να φωσφορίζει και οι ελκυστικές κινήσεις που κάνει δολωμένο, το αναγάγουν σε ένα από τα καλύτερα δολώματα για τα νερά της Μεσογείου. Αυτά τα χαρακτηριστικά ωθούν τους ψαράδες στη περιορισμένη και αυστηρή χρήση του. Το πεταχτάρι, είναι ο κύριος τρόπος που χρησιμοποιείται, σπάνια δε, στο παραγάδι και τη καθετή. Είναι καλό δόλωμα για τσιπούρες, λυθρίνια, σαργούς και άλλα καλά πατόψαρα. Το μελανούρι και το λαβράκι δύσκολα αντιστέκονται στη προκλητικότητα του Χαλκιδέϊκου.

ΜΑΥΡΟ:

Σκουλήκι των αμμουδερών βυθών. Ζει και αυτοπροστατεύεται από το κέλυφος που διαθέτει σε όλο το μήκος του σώματός του. Το μαύρο χρώμα που έχει, του έδωσε και την ονομασία του. Τα πολλά και μικρά ποδαράκια που διαθέτει κατά μήκος και το μαλακό σώμα του, προκαλούν επίμονα τα θύματά του. Η συντήρησή του είναι ολιγοήμερη. Σε δροσερό περιβάλλον γίνεται κατάλληλο για μουρμούρες, αλλά και για σαργούς, σπάρους και άλλα πετρόψαρα, όπως πέρκες, γύλους, χάνους, χειλούδες κ.α. Το χρησιμοποιούμε στο πεταχτάρι και λιγότερο στη καθετή.

ΦΑΡΑΩ:

Το μήκος του μπορεί να πλησιάσει και τα δύο μέτρα. Από τη συλλογή ή την αγορά του, μέχρι τη χρήση του, το διατηρούμε μέσα σε θαλασσινό νερό. Είναι το δόλωμα που διαθέτει τα πιο πολλά θετικά χαρακτηριστικά. Το κομμάτι που είναι περασμένο στο αγκίστρι, συνεχίζει να κάνει σπασμωδικές, ζωντανές κινήσεις. Το αίμα που φεύγει από το σώμα του, μαλαγρώνει τη γύρω από το δόλωμα περιοχή. Η ικανότητά του να φωσφορίζει και το σκληρό κρέας του σε σχέση με το Μαύρο, το κατατάσσουν στα πιο αποτελεσματικά δολώματα. Χρησιμοποιείται κυρίως στο πεταχτάρι για τσιπούρες, σαργούς, σκαθάρια, σικιούς, αλλά και σε μεγαλύτερα αρπαχτικά ψάρια όπως στήρες, συναγρίδες, σφυρίδες, ροφούς, λαβράκια. Αλλά και τα μουγγριά, οι σμέρνες και τα χταπόδια δε το αποφεύγουν. Η δύσκολη συλλογή και η υψηλή τιμή του, αναγκάζουν τους ψαράδες, όπως και στο μονοδόλι, να περιορίζουν και να προσέχουν στην κατανάλωσή του. Η σπατάλη στα πολλά αγκίστρια του παραγαδιού, ακόμα και της καθετής, (αρματωσιά πέντε έως δέκα αγκίστρια), αποφεύγεται. Αυτό όμως δεν συμβαίνει σε ξέρες που κυκλοφορούν πολλά ασπρόψαρα. Εκεί τα παραγάδια είναι δολωμένα με Φαραώ ή άλλα καλά δολώματα.

ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ:

Ο αμερικάνος που στην αγγλική ονομάζεται Bloodworm έχει κόκκινο - κεραμιδί χρώμα,

προερχόμενο από την ουσία αιμογλοβίνη όπου βρίσκεται στο σώμα του και ταιριάζει πολύ με το ανθρώπινο αίμα. Έτσι βγήκε και το όνομα στα αγγλικά Bloodworm. Το κεφάλι του είναι πολύ μαλακό  σαν προβοσκίδα και έχει τέσσερις μικρές κεραίες - δόντια. Ο αμερικάνος συνήθως γίνετε 15 εκατοστά αλλά μπορεί να φτάσει και τα 35 εκατοστά. Ζει κυρίως στην άμμο και τα λασπώδη νερά, για την προστασία που του προσφέρουν. Επίσης μπορεί να επιβιώσει σε πολύ χαμηλή περιεκτικότητα αλατιού στο νερό όπως και οξυγόνου. Είναι σκουλήκι σαρκοφάγο και παρουσιάζει και τάσεις κανιβαλισμού. Είναι εξαιρετικό δόλωμα για όλα τα είδη ψαριού. Το πέρασμα στο αγκίστρι γίνεται με μια βελόνα δολώματος για να μην  χαλάσουμε το σκουλήκι. Προσέχουμε να μην το τρυπήσουμε και η μύτη του αγκιστριού να μείνει ακριβός στο κεφάλι του χωρίς να βγει έξω.  Αν είναι αρκετά μεγάλο το σκουλήκι μπορούμε να το χωρίσουμε.

ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ:

Πωλείται στα περισσότερα καταστήματα με είδη αλιείας, μέσα σε μικρά χάρτινα κουτάκια. Διατηρείται ζωντανό για δεκαπέντε περίπου μέρες σε δροσερό περιβάλλον και ακόμα καλύτερα στη συντήρηση ψυγείου. Είναι ευκολόχρηστο δόλωμα για ερασιτέχνες ψαράδες της ακτής και προκαλεί όλα τα πετρόψαρα. Επίσης καλά αποτελέσματα έχει και στη καθετή για γόπες, τσέρουλες, λυθρίνια, μπαλάδες κ.α.

ΤΡΙΧΙΑ:

Λεπτο σκουλήκι θάλασσας, με κόκκινο χρώμα, πολύ αίμα και πολύ μυρωδια. Απο τα καλύτερα ντόπια δολώματα. Ζεί σε ρηχά νερά κάτω απο πέτρες. Εύκολα θα τη βρούμε αν ανασηκώσουμε πέτρες κοντα σε σημεία εκβολών γλυκού νερου. Υπάρχει περιορισμός στο μήκος, που επιτρέπεται πάνω απο είκοσι εκατοστά. Το καλύτερο δόλωμα για μουρμούρες τους καλοκαιρινούς μήνες. Το προτιμούν τα περισσότερα ψάρια. Πρόβλημα μεγάλο η ευαισθησία του, μόλις μπει στο νερό, αρχίζει το τσιμπολόγημα απο μικρά ψάρια. Συντήρηση: Μόνον μέσα σε αρκετο θαλασσινο νερο, με δύο τρια δαχτυλα αμμου στον πυθμένα. Η χρήση οξυγόνου απαραίτητη μαζι με την καθημερινή αλλαγη νερού και τα ξέπλημα της άμμου. Η συντήρηση τους μέσα σε κουτακια παρότι πρακτικά, είναι ακατάλληλη. Το φώς βοηθά να μην είναι πολύ κινητικές. Ζητείστε να τις τοποθετήσουν την ώρα που αγοραζετε τη συσκευασία, πολλές οι περιπτώσεις που μετακομίζουν σε άλλο κουτάκι, ειδικά όταν υπάρχει σκοτάδι. Προτιμάτε μέγεθος κανονικό και όχι πολύ μεγάλο γιατι γλυστράει στο αγκίστρι. Η χρήση αγκιστριού με πίσω αρπάδι είναι μάλλον απαραίτητη. Χρήσιμο δόλωμα για όλα τα είδη ψαρέματος. Απορία μεγάλη η μή χρήση του σε καθετή απο βάρκα. Οπου χρησιμοποιήθηκε είχε αποτελέσματα πολύ καλύτερα απο εκείνα τα συμβατικά βάρκας, παρότι οι δολωσιές είναι υπεραρκετες. Προσέχουμε την ώρα που την τοποθετούμε στο αγκίστρι να μήν κοπει σε μικρά κομματάκια. Αυτό το αποφεύγουμε, αν πρωτα κανουμε μία δολωσια με το κεφάλι της, τότε θα δούμε οτι αντιδρά λιγότερο και δεν σπαει σε κομματάκια. Η χρήση βελόνας σαυτο το λεπτο δόλωμα είναι υπερβολη. Λάθος το στέγνωμά της σε πανί ή χαρτοπετσέτα γιατί στεγνώνει. Η καλυτερη μέθοδος, να τη ρίξουμε λίγο πρίν δολώσουμε σε καλαμποκάλευρο. Μαυτον τονν τρόπο αποφεύγουμε τη γλίτσα της, δεν είναι τόσο απλωμένη, προστατεύεται καλύτερα στη βολή και μπαζώνει στο σημείο που πέφτει.

ΚΟΚΚΙΝΟ ή ΙΩΔΙΟΥ:

Το βρίσκουμε πολύ δύσκολα. Λεπτό σκουλήκι, χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα όταν το περνάμε στο αγκίστρι. Το αίμα του ξετρελαίνει τα ψάρια. Δολώνεται συνήθως για μουρμούρες, αλλά προκαλεί και τα άλλα ψάρια. Οι κυρίαρχοι τρόποι ψαρέματος με κόκκινο, είναι το πεταχτάρι και η καθετή.

BIGGATINI:

Σαν bigattini χαρακτηρίζουμε συνήθως τις προνύμφες κάποιων συγκεκριμένων ειδών μύγας. Κατά την διαδικασία παραγωγής οι μύγες αποθέτουν τα αυγά τους πάνω σε κρέας και στη συνέχεια αυτά  εξελίσσονται σε μικρά σκουληκάκια, τα bigattini. Όταν μεγαλώσουν αρκετά ψάχνουν ένα θερμό και στεγνό μέρος για να μεταμορφωθούν σε μύγες. 

Κατά την διάρκεια αυτής της διαδικασίας, το δέρμα τους γίνεται ολοένα και πιο καστανό, μέχρι στο τέλος να γίνει σχεδόν μαύρο. Στο στάδιο αυτό εξελίσσεται μέσα στο σακούλι η μύγα η οποία αργότερα θα εξέλθει. Εφόσον τελειοποιηθεί εξέρχεται και ο κύκλος της ζωής της ξεκινάει από την αρχή. Η παραγωγή των bigattini είναι συνυφασμένη με την παρουσία μιας δυσάρεστης μυρωδιάς . Από την στιγμή που υπάρχουν σε αφθονία στα καταστήματα ειδών αλιείας, δεν είναι πλέον αναγκαίο να τα παράγουμε εμείς οι ίδιοι. Τα bigattini έχουν ένα μυτερό κεφάλι με το οποίο προσπαθούν να χωθούν ακόμη και σε πολύ μικρές σχισμές, έτσι θα πρέπει το δοχείο στο οποίο τα συντηρούμε να κλείνει απόλυτα στεγανά. Η άλλη πλευρά με τια δύο μαύρα σημεία είναι το πίσω μέρος. Στην άκρη μεταξύ των δύο σημείων υπάρχει μια μικρή προεξοχή, είναι η εσοχή του πρωκτού τους.

ΟΣΤΡΑΚΟΕΙΔΗ

ΜΥΔΙ:

Μαλάκιο που προστατεύει το μαλακό σώμα του από ένα απόρθητο για τα μικρόψαρα κέλυφος. Τα συλλέγουμε με τα χέρια μας καθώς είναι κολλημένα σε ρεμέντζα, κάβους, βράχια κτλ. Δολώνουμε χωρίς να το ανοίξουμε καρφώνοντας χαμηλά στο τριχωτό του σημείο και βγάζοντας το αρπάδι στο σημείο που σχηματίζεται καμπύλη στο όστρακο, το οποίο κλείνει το αγκίστρι μέσα του φυσικά. Εκλεκτός μεζές για τις τσιπούρες, τα σαγόνια των οποίων δεν δυσκολεύονται να το συνθλίψουν. Αυτό ακριβώς το κρίσιμο σημείο πρέπει να εκμεταλλευτούμε και να καρφώσουμε άμεσα μην αφήνοντας χρόνο στο ψάρι να αφήσει το δόλωμα.

ΣΚΑΡΤΣΙΝΙ:

Σκαρτσίνι καρτσίνα ποδαράς ή ερημίτης είναι μερικές από τις πολλές ονομασίες που έχουν δοθεί σε αυτό το καβουράκι που αποτελεί ένα από τα πιο εκλεκτά δολώματα περισσότερο για τις τσιπούρες όσο και για πολλά άλλα είδη ψαριών.

Υπάρχουν περίπου πεντακόσια είδη καβουριών ερημιτών και ζουν από τις ρηχές ζώνες έως και τις πολύ βαθιές. Το καβούρι ερημίτης για να προστατευθεί από τα αρπακτικά του θαλάσσιου κόσμου κατοικεί μέσα σε κοχύλια σαλιγκαριών. Η μαλακιά άκρη της κοιλιάς του προσαρμόζεται στα κενά κοχλιωτά κοχύλια και ζει εκεί. Δεδομένου ότι ο ερημίτης αυξάνεται σε μέγεθος πρέπει να βρει ένα μεγαλύτερο κοχύλι και να εγκαταλείψει το προηγούμενο. Επειδή ο πληθυσμός των κενών κοχυλιών είναι περιορισμένος υπάρχει μεταξύ τους μεγάλος ανταγωνισμός για την αναζήτηση νέας κατοικίας. Η ανάπτυξη του εξαρτάται άμεσα από το κοχύλι που έχει οικειοποιηθεί. Αυτή η συνήθεια της διαβίωσης του έδωσε την αφορμή για το δημοφιλές όνομα του «καβούρι ερημίτης». Συχνά θα το δούμε να φέρει επάνω του θαλάσσιες ανεμώνες. Αυτός είναι άλλος ένας τρόπος για προφυλάσσεται από τους εχθρούς του ενώ όταν θα αναζητήσει νέα κατοικία οι ανεμώνες θα μετακομίσουν μαζί του. Σε μεγάλα βάθη το μέγεθος του μπορεί να φτάσει όσο μιας καρύδας.

Το σκαρτσίνι είναι άλλο ένα δόλωμα που για να το προμηθευτούμε πρέπει να το βρούμε μόνοι μας, αφού δεν διατίθεται στα καταστήματα ειδών αλιείας. Τα μέρη στα οποία θα το αναζητήσουμε, είναι συνήθως κλειστοί κόλποι που αποτελούνται από φυκιάδες και βραχάκια με λασπώδη βυθό τις περισσότερες φορές. Το καλοκαίρι, έχουμε την δυνατότητα ακόμα και όταν κάνουμε μπάνιο, να το αναζητήσουμε με μια μάσκα. Τον χειμώνα θα το ψάξουμε από την ξηρά, μέσα σε μικρές λίμνες που δημιουργούν τα βράχια η σε λιμανάκια που ξεψαρίζουν οι βάρκες τα δίχτυα τους. Ο πιο εύκολος τρόπος βέβαια, είναι να το προμηθευτούμε το πρωί από τα ψαροκάικα. Πολλά είναι τα είδη των ψαριών που μπορούμε να πιάσουμε με αυτό το δόλωμα ανάλογα πάντα με το μέγεθος του. Μερικά από αυτά είναι η μουρμούρα, ο σαργός, το λυθρίνι κ.α. Ιδιαίτερη όμως αδυναμία στο σκαρτσίνι, έχει η τσιπούρα και ειδικά στα μεγάλα αυτού του είδους. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν βγει τσιπούρες πάνω από δυο κιλά σε μεγάλα βαθιά λιμάνια με αυτό το δόλωμα. Ο τρόπος που θα το συντηρήσουμε αν έχουμε βρει αρκετά είναι να τα διατηρούμε υγρά και σε δροσερό μέρος.

ΠΕΤΑΛΙΔΑ:

Είναι εύκολο στη συλλογή του. Το σκληρό κρέας του, μας βοηθάει να ψαρεύουμε ανάμεσα σε μικρά ψάρια και να μη ξαγκιστρώνεται εύκολα. Απευθύνεται σε όλα τα ψάρια, με μέτρια συνήθως αποτελέσματα. Χρησιμοποιείται σε όλους τους τρόπους ψαρέματος.

ΠΟΡΦΥΡΑ:

Σπάζοντας το όστρακό της, ξεχωρίζουμε το καθαρό και σφιχτό κρέας από το υπόλοιπο σώμα, το οποίο αποτελεί το δόλωμα. Δολώνουμε με πορφύρα τα παραγάδια, αλλά την χρησιμοποιούμε και στο πεταχτάρι. Τη κυνηγάνε οι τσιπούρες, οι πέρκες, οι κοκοβιοί, τα σκορπίδια κ.α.

ΟΛΟΘΟΥΡΙΟ:

Το ολοθούριο είναι ένα σκουλίκι της θάλασσας και συνγκαταλέγεται στα εχινόδερμα.Το βρίσκουμε σχεδόν σε όλες τις ελληνικές ακτές και σε διαφορετικά είδη βυθών, συνήθως τους ανοιξιάτικους και τους καλοκαιρινούς μήνες σε πλήρη αφθονία.Συνγκαταλέγεται στους καλούς μεζέδες για τσιπούρες,σαργούς και πολλά άλλα είδη ψαριών.Η συλογή του γίνεται πολύ εύκολα,όπου πολλές φορές μπορούμε να το βρούμε και σε πολύ ρηχά νερά,συνήθως όμως για τα μεγαλύτερα μεγέθη θα πρέπει να τα αναζητήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος.

Για κάθε ολοθούριο της τάξης των είκοσι εκατοστών, υπολογίστε μία με δύο δολωσιές. Μετά την συλλογή του θα πρέπει να το αποθηκεύσουμε σε μία σακούλα, κουβά με θαλασσινό νερό κρατώντας το έτσι ζωντανό για κάποιες ώρες μέχρι να ξεκινήσουμε την παρασκευή του δολώματος. Προσοχή: μην τα αφήσετε κατά την συλλογή τους έξω απ το νερό και σε καμία περίπτωση στον ήλιο. Τα εργαλεία που θα χρειαστούμε είναι: μία ξύλινη τάβλα λίγο μεγαλύτερη από το μήκος που έχουμε μαζέψει, όπου στην μία άκρη της θα καρφώσουμε μία μεγάλη πρόκα με αιχμηρή ακίδα, ένα κουτάλι και ένα κοφτερό μαχαίρι με ίσια λάμα(δηλαδή όχι πριονωτή). Θα ήταν καλύτερα η παρασκευή του δολώματος να γίνει σε εξωτερικό χώρο διότι θα λερώσετε τα πάντα γύρω σας.

Ξεκινώντας κόβουμε την μία άκρη μέσα σε έναν κουβά για να αδειάσουμε τα νερά του, κατόπιν κόβουμε και την άλλη άκρη και σχίζουμε με το μαχαίρι σε όλο το μήκος του από την μία μεριά αδειάζοντας τα έντερα του (μιλάμε για έντερα μικρά σε μήκος γεμάτα με άμμο). Αφού το καθαρίσουμε το καρφώνουμε στην πρόκα και ξεδιπλώνοντας το παίρνουμε το κουτάλι και με μεγάλη προσοχή ξεκινάμε από την άκρη που το έχουμε καρφώσει και αφαιρούμε τον λευκό μανδύα που βρίσκεται στο εσωτερικό του ,αυτό είναι και το δόλωμα που θα χρησιμοποιήσουμε. Αφού τελειώσουμε την εργασία αυτή και βγάλουμε όλα τα δολώματα μας, τα ρίχνουμε όλα σε έναν κουβά με θαλασσινό νερό και αρχίζουμε να τα σβουρίζουμε με το χέρι μας με κυκλικές η ακανόνιστες κινήσεις. Μ’ αυτό τον τρόπο το δόλωμα μας θα σκληρύνει και δεν θα διαλύεται εύκολα μετά από μικροτσιμπιές και τραβήγματα ψαριών. Μην ξεχνάτε μετά από κάποια λεπτά σβουρίσματα, το νερό θα αρχίσει να γίνεται γλοιώδες, οπότε θα πρέπει να ανανεώσουμε πλήρως το νερό στον κουβά αρκετές φορές. Αν βρίσκεστε σε κάποια παραλία, το σβούρισμα μπορεί να γίνει μέσα στο θαλασσινό νερό.

Αφού τελειώσουμε την όλη διαδικασία, κρατάμε τα δολώματα μας για το ψάρεμα της ημέρας και τα υπόλοιπα τα στεγνώνουμε καλά και τα αφήνουμε στον ήλιο για μία ώρα, έπειτα τα τοποθετούμε σε ένα αποθηκευτικό δοχείο και τα βάζουμε στην κατάψυξη, έτσι θα έχουμε πάντα φρέσκο το δόλωμα μας για την επόμενη φορά που θα το χρειαστούμε. Η δεύτερη εκδοχή, και πιο αποτελεσματική, αλλά συνάμα πολύ βρώμικη, είναι αφού τελειώσουμε το σβούριγμα, τοποθετούμε το δόλωμα σε ένα γυάλινο βάζο προσθέτοντας λίγο θαλασσινό νερό και αφού το σφραγίσουμε, το αφήνουμε στον ήλιο για πέντε ημέρες. Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνουμε διαδικασία σήψης. Αφού το βγάλουμε από το βάζο η μυρωδιά είναι απίστευτα δυνατή, μην μπορώντας οι τσιπουρομάνες να αντισταθούν κατά τους μήνες ωοτοκίας μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου.

Για να το δολώσουμε στο αγκίστρι μας, το περνάμε πρώτα στην βελόνα δολώματος τυλίγοντας το με νήμα, έτσι ώστε να μοιάζει με σκουλήκι και το περνάμε στο αγκίστρι μας. Ο άλλος τρόπος είναι να το κεντήσουμε κατευθείαν πάνω στο αγκίστρι μας.

Η πατέντα με την τάβλα και την πρόκα ενδείκνυται όταν έχουμε μεγάλες ποσότητες ολοθούριων. Αν επιλέξουμε την δεύτερη διαδικασία συντήρησης του δολώματος, επιβάλλεται η χρήση χειρουργικών γαντιών λόγο των έντονων οσμών.

ΣΩΛΗΝΑ:

Είναι δόλωμα που ζει στους αμμουδερούς βυθούς.Στην αγορά το βρίσκουμε σε ζωντανή ή κατεψυγμένη μορφή. Αφού ανοίξουμε με μαχαίρι το όστρακό της, παίρνουμε το μαλακό κρέας κόβοντάς το σε τεμάχια τέτοια που να ανταποκρίνονται στα αγκίστρια μας. Με τη σωλήνα δολώνουμε τη καθετή μας και το πεταχτάρι. Ψαρεύουμε κυρίως μουρμούρες, αλλά και τα υπόλοιπα ψάρια δεν αντιστέκονται στο λευκό και μαλακό κρέας της.

ΣΑΜΑΡΙ:

Το δόλωμα Σαμάρι είναι σε διαφορετικό σχήμα και με σκληρότερο κρέας. Εκτός από το πεταχτάρι και την καθετή, μερικοί ψαράδες το χρησιμοποιούν και στο παραγάδι. Τα πετρόψαρα, οι μουρμούρες και οι σαργοί το προτιμούν.

ΣΑΛΙΓΚΑΡΙ:

Υπάρχει σε αφθονία στις ακτές των θαλασσών, όπως η πεταλίδα. Είναι η πρόχειρη και η γρήγορη λύση για την ανεύρεση δολώματος. Χρησιμοποιείται από πολλούς ψαράδες των ακτών και ειδικά απ' αυτούς που ψαρεύουν από τα βράχια. Το κυνηγούν τα πετρόψαρα και μερικές φορές πιάνονται σαργοί από μισό κιλό και πάνω.

ΜΑΛΑΚΟΣΤΡΑΚΑ

ΓΑΡΙΔΑ:

Μια απόχη με ψιλό μάτι και ένας φακός, μας είναι αρκετά από πλευράς εξοπλισμού για να βγάλουμε γαρίδες από τη θάλασσα, σε μόλους και σε ήρεμους κολπίσκους.Το αγκίστρι διαπερνά στο σώμα της από την ουρά έως κάτω από το κεφάλι, διατηρώντας την με αυτόν τον τρόπο ζωντανή. Όταν θέλουμε να ταξιδέψει στην πορεία των ρευμάτων, περνάμε το αγκίστρι στο πίσω μέρος του σώματός της, κάνοντας με αυτόν τον τρόπο προκλητική φασαρία για τα θύματά της. Τα λαβράκια ψαρεύονται περισσότερο με τη ζωντανή γαρίδα, πιάνονται όμως και χταπόδια, μικρές τσιπούρες και πλήθος άλλων αρπαχτικών πετρόψαρων. Αποτελεσματικό δόλωμα για ψάρεμα και από την ακτή και από την βάρκα.

ΚΑΡΑΒΙΔΑΚΙ:

Είναι πιο μαλακό και πιο ευαίσθητο από την γαρίδα.Ο τρόπος που δολώνεται δεν διαφέρει απ' αυτόν της γαρίδας.Απευθύνεται συνήθως σε ψάρια του βυθού, όπως τη τσιπούρα, το σπάρο, τη μουρμούρα, τα λυθρίνια, τους σαργούς, τους χάνους, τις πέρκες κ.α.Το χρησιμοποιούμε σε όλους τους τρόπους ψαρέματος, στο παραγάδι, την καθετή, το πεταχτάρι.

ΚΑΒΟΥΡΙ:

Το οστρακόδερμο που μπορεί να το βρούμε ανάμεσα στα βράχια, σε όλες τις ακτές. Αν έχουμε αγοράσει μαμούνι, υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να βρούμε μέσα στο κουτί μας μερικά. Ειδικά το βράδυ εκεί που σκάνε τα κύματα βγαίνουν για εύρεση τροφής. Μπορεί να φτάσει και σε πολύ μεγάλες διαστάσεις δεδομένου ότι υπάρχουν πάρα πολλά είδη. Καβούρι με διαστάσεις 2-4 εκατοστών μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν δόλωμα. Η μεγάλη τσιπούρα και το λαβράκι με πολλές πιθανότητες. Η χρήση του με ψάρεμα βάρκας, παρότι δεν συνηθίζεται, μπορεί να δώσει εκπλήξεις. Το συντηρούμε δύο με τρεις μέρες σε θερμοκρασία 8-15 βαθμούς μέσα σε λίγο θαλασσινό νερό χωρίς να το σκεπάζουμε. Οι κινήσεις του προκαλούν το ενδιαφέρον της τσιπούρας, του λαβρακιού και όχι μόνο. Γι' αυτό το λόγο δολώνεται ζωντανό, περνώντας το αγκίστρι ανάμεσα από τα μάτια, βγάζοντας το από την κάτω πλευρά λίγο πριν από την ουρά του και τρυπώντας το από το κάτω μέρος βγάζουμε την ακίδα του αγκιστριού στο όστρακο από πάνω.

ΨΑΡΟΔΟΛΙΑ

ΣΑΡΔΕΛΑ:

Απλό και πολλές φορές αποτελεσματικό δόλωμα. Δολώνεται φρέσκια ή την αποξηραίνουμε μερικώς με χοντρό αλάτι.Την χρησιμοποιούμε στο πεταχτάρι, στο πολυάγγιστρο, όταν ψαρεύουμε με καλάμι απίκο, στη βάρκα με καθετή, στα ρηχά και βαθιά νερά στο παραγάδι. Με τη σαρδέλα πιάνονται κέφαλοι, σπάροι, σαργοί, λυθρίνια, μπαλάδες, λαβράκια, τσιπούρες, μελανούρια, μουγγριά, σμέρνες, χταπόδια, κοκοβιοί, γύλοι, χειλούδες. Ακόμα, και τα μεγάλα ψάρια δεν μπορούν να αντισταθούν στην προκλητική μυρωδιά της, όπως οι ροφοί, οι συναγρίδες, οι στήρες, οι σφυρίδες, οι μπακαλιάροι, οι πεσκαντρίτσες κ.α.

ΓΑΒΡΟΣ:

Ο τρόπος που δολώνεται δεν διαφέρει από εκείνο της σαρδέλας. Κόβοντας το γάβρο φιλέτο γίνεται ένα από τα καλύτερα δολώματα για τη ζαργάνα. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος που χρησιμοποιείται είναι το παραγάδι. Το κυνηγούν όλα τα σπαροειδή, τα λυθρίνια, οι μπαλάδες, οι στήρες και οι σφυρίδες.

ΣΚΟΥΜΠΡΙ - ΣΑΒΡΙΔΙ:

Με αυτά τα ψαροδόλια, ολόκληρα ή σε τεμάχια, δολώνονται τα παραγάδια του αφρού, για τόνους, παλαμίδες, κυνηγούς, λίτσες, ξιφίες. Το σαβρίδι είναι ελκυστικό δόλωμα για χταπόδια, μουγγριά, ροφούς και σφυρίδες. Από το σκουμπρί και το σαβρίδι, κόβουμε υπομονετικά το κρέας του σε στενόμακρα τεμάχια, δημιουργώντας δολώματα για τις αλιευτικές μας ανάγκες.

ΑΣΠΡΟΔΟΛΙΑ

ΚΑΛΑΜΑΡΙ:

Ανεξάρτητα από την μορφή που βρίσκεται (φρέσκο ή κατεψυγμένο) το κόβουμε σε στενές μακριές λωρίδες. Ανάλογα με τον τρόπο που θα ψαρέψουμε και το μέγεθος των αγκιστριών που χρησιμοποιούμε, διαμορφώνουμε το μήκος των λωρίδων. Το κρέας του είναι άσπρο,μαλακόκαι προκαλεί μεγάλο αριθμό ψαριών. Δολώνεται στην καθετή, στο πεταχτάρι και λιγότερο στο παραγάδι.

ΘΡΑΨΑΛΟ:

Οι διαφορές του από το καλαμάρι βρίσκονται στο μέγεθος, στο πάχος του σώματός του και στη σκληρότητά του. Για να το φέρουμε σε μορφή δολώματος, ακολουθούμε την ίδια διαδικασία όπως και στο καλαμάρι. Λόγω της σκληρότητάς του χρησιμοποιείται κυρίως στο παραγάδι, αλλά και στην καθετή και το πεταχτάρι. Προσελκύει τους σαργούς, αβλιάδες, μουρμούρες, σπάρους, σκαθάρια, τσιπούρες, πέρκες, χάνους, σαλούφαρδους κ.α. Δεν πρέπει να παραλείψουμε τους ψαράδες που χρησιμοποιούν το θράψαλο και τη σουπιά και για ψάρια όπως συναγρίδες, σφυρίδες κ.α.

ΜΟΣΧΟΧΤΑΠΟΔΟ:

Αφαιρούμε τη λεπτή μεμβράνη που καλύπτει την κουκούλα και τα πλοκάμια του, και έχουμε ένα έτοιμο δόλωμα λευκό με ροζέ αποχρώσεις. Δολώνεται ολόκληρο σε χοντρά παραγάδια και σε χοντρές πετονιές που ρίχνονται από βάρκα ή και στεριά. Οι ροφοί, τα μουγγριά, οι σμέρνες, οι στήρες, οι βράχοι, οι σφυρίδες, είναι μερικά από τα μεγάλα ψάρια που το κυνηγούν.

Μερικοί ψαράδες χρησιμοποιούν το μοσχοχτάποδο στη συρτή τους για μεγάλα μαγιάτικα, κυνηγούς, λίτσες, τοννοειδή κ.α.

ΖΩΝΤΑΝΑ ΔΟΛΩΜΑΤΑ (ψάρια)

 Ο σπάρος, ο κοκοβιός, η ζαργάνα, ο κέφαλος, η καλογριά, η αθερίνα, είναι από τα συνηθισμένα ψάρια, που αποτελούν τη σειρά των ζωντανών δολωμάτων. Ανάλογα με την εποχή χρησιμοποιούμε το κατάλληλο. Οι ροφοί, τα λαβράκια, οι λίτσες, τα μαγιάτικα, τα χταπόδια, οι συναγρίδες, οι σφυρίδες, τα μουγκριά, διάφορα τοννοειδή, τα φαγκριά, οι βλάχοι, οι ξιφίες είναι μερικά από τα ψάρια που πιάνονται με ζωντανά ψάρια (δολώματα). Σε κάθε ομάδα δολωμάτων αναφέρουμε τα πιο συνηθισμένα δολώματα που χρησιμοποιούνται επί το πλείστον από τους ψαράδες. Υπάρχουν όμως και άλλα, τα οποία δεν υπάγονται σε κάποια ομάδα, λιγότερο ή περισσότερο γνωστά π.χ. ψωμοτύρι, ζύμη κ.α.

Τα τεχνητά δολώματα είναι και αυτά πολύ αποτελεσματικά και χρησιμοποιούνται κυρίως στο ψάρεμα με συρτή. Διακρίνονται για την πολυμορφία τους και τη μεγάλη τους ποικιλία.

Οι βασικές τους μορφές είναι:

• Μεταλλικά κουταλάκια.
• Σκληρά πλαστικά ψαράκια, σπαστά ή ολόκληρα και κόκκινα.
• Πλαστικά ψαράκια.
• Ζόκα, Καλαμαριέρα, Τσαπαρί, Χταποδιέρα.

Το μέγεθός τους ποικίλει από 4cm έως 26cm.Τα τεχνητά δολώματα είναι κατάλληλα για όλα τα ψάρια αφρού και βυθού. Οι χρωματισμοί τους παίζουν βασικό ρόλο στο ψάρεμα. Η επιλογή του χρώματος που θα χρησιμοποιήσετε εξαρτάται από το αν ψαρεύετε σε μεγάλο ή μικρό βυθό, κοντά ή μακριά από τα βράχια.